Doğu Karadeniz dağlarının tam ortasında, 30 yılı aşkın bir zamandır süren bir direniş sahnesi var: Cerattepe. Artvin’in hemen yamacında yükselen bu ormanlık alan, yalnızca zümrüt yeşiliyle değil, aynı zamanda hukuk mücadelesi, sivil direniş ve kolektif hafızayla da örülü. Burası, sadece bir dağ değil. Aynı zamanda Türkiye’de doğa savunusunun en uzun soluklu simgelerinden biri.
Vahşi Madencilik
Cerattepe, çok sayıda mahkeme kararına, bilirkişi raporlarına ve son olarak Anayasa Mahkemesi’nin 2024 yılında verdiği hak ihlali kararına rağmen, yeniden ve yeniden sermayenin madencilik iştahına teslim edilmeye çalışılıyor. Eti Bakır A.Ş. (Cengiz Holding) tarafından yürütülen ve halkın yaşam alanlarını tehdit eden bu projeye karşı verilen hukuk savaşında Cerattepeliler onlarca kez haklı bulundu. Fakat bu kez hukuk bile aşılarak yeni bir ÇED (Çevresel Etki Değerlendirme) raporuyla Cerattepe tekrar maden sahası ilan edilmek isteniyor.
Hukukun Tükenişi
Son yıllarda ardı ardına çıkan torba yasalar, doğayı korumak için var olan anayasal ve yasal mekanizmaları etkisiz hale getirdi. Orman Kanunu’ndan Zeytin Yasası’na, Maden Kanunu’ndan ÇED yönetmeliğine kadar birçok düzenleme ya delik deşik edildi ya da sermayeye kolaylık sağlayacak biçimde yeniden yazıldı. Kamu adına korunması gereken orman alanları, artık doğrudan maden şirketlerine tahsis edilebiliyor. ÇED süreçleri ise formaliteye dönüşmüş durumda.
Bu koşullar altında Cerattepe için hazırlanan ve 1500 sayfayı aşan yeni ÇED raporu, jet hızıyla onaylandı. Halkın katılımı toplantısı yapıldı, Ankara’daki İnceleme Değerlendirme Komisyonu’ndan olumlu görüş alındı. Hukukun etrafından dolanarak, kamuoyunun tepkisine rağmen “süper izinli” bir maden projesi daha gündeme getirildi.
İtiraz Dilekçesi İçin Son 10 Gün
Yeşil Artvin Derneği’nin ifadesiyle bu artık sadece bir maden meselesi değil. Bu, “bütün kaleleri zapt edilmiş bir vatan parçasında”, kalan son vadileri savunma mücadelesi. Artvin halkı, 30 yıl önce başladığı gibi bugün de aynı kararlılıkla direniyor. Cerattepe’yi, madencilere ve doğaya düşman politikalara teslim etmemeye kararlı.
Son ÇED raporu, 5 Ağustos'ta kamuoyunun görüşüne açıldı. İtiraz süresi 10 gün yani dilekçelerin 15 Ağustos'a kadar Artvin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Müdürlüğü'ne bizzat elden teslim edilmesi ya da posta ile ulaştırılması gerekiyor.
Hukukçular tarafından hazırlanan aşağıdaki dilekçeyi Artvin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü’ne posta ile ulaştırarak sizler de bu sürece doğrudan katkı sunabilirsiniz. E-posta ile ulaştırılan dilekçeler geçerli kabul edilmiyor.
İTİRAZ DİLEKÇE ÖRNEĞİ
KONU: Artvin Eti Bakır A.Ş. ÇED Raporu iptali ve ÇED sürecinin sonlandırılması Talebi
“ARTVİN ili MERKEZ, ilçesinde ETİ BAKIR A.Ş.tarafından yapılması planlanan 201200222 Ruhsat Numaralı Sahada Yeraltı Bakır Madeni İşletmesi, Kırma Eleme Tesisi ve F47C1 Pafta Numaralı Teleferik Hattı projesi ile ilgili olarak hazırlanan ÇED Raporu, İnceleme ve Değerlendirme Komisyonu (İDK) tarafından incelenerek son şekli verilmiş olup, söz konusu rapor halkın görüş ve önerilerini almak üzere ÇED Yönetmeliği'nin 14.Maddesi (1) no'lu bendi kapsamında Bakanlıkta ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü'nde on (10) takvim günü görüşe açılmıştır. Bakanlığa/Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü'ne iletilen görüşler projeyle ilgili karar alma sürecinde dikkate alınacaktır. Görüş ve öneriler için bu süreç içerisinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'na veya ARTVİN Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine müracaat edilebilir. İlgililere ve kamuoyuna duyurulur.”
Buna göre; 31 Temmuz 2025 tarihinde askıya çıkan duyuruya istinaden aşağıdaki itirazlarımızı sunarak ÇED sürecinin sonlandırılmasını talep ediyoruz. Talebimizin gerekçeleri aşağıdaki gibidir:
1. İlgili Ruhsat alanı için daha önce alınmış Yargı kararlarına göre ilgili sahada madencilik faaliyetleri çevresel etkileri ve oluşturduğu risk nedeniyle iptal edilmiştir. Uzun yıllardır birçok Yargılama sürecine konu olan proje için hazırlanan ÇED dosyasında daha önce alınan “ÇED olumlu” kararlarına karşı mahkemeler nezdinde eksik görülen hususlar, karara esas olan uzman görüşleri ve bilirkişi raporları ilgili ÇED dosyasında değerlendirilmemiş, proje alanına dair madencilik faaliyetlerinin olası tehlikelerine karşı YARGI KARARLARINA GEREKÇE OLAN HUSUSLAR dikkate alınmamış, gerekli teknik hesaplama, bilimsel veri ve açıklamalarda bulunulmamıştır.
2. ÇED dosyasında kümülatif etki alanı sınırı belirtilmemiştir. Proje alanında ve Kümülatif etki alanında içme suyu kaynaklarında ve çeşmelerde meydana gelen azalma ve ağır metal kirliliği dikkate alınmamıştır. Bu kaynaklara madencilik faaliyetlerinin etkilerini ölçebilecek referans gözlem kuyu ve akifer testleri ile su kaynakları kalite verileri ÇED dosyasında yer almamaktadır.
3. Bölge özellikle son yıllarda toprak hareketleri heyelan riskleri ile akademik çalışmalara konu olmuş bir bölgedir. Projenin var olan ve yaşanan heyelan risklerine etkisi ilgili ÇED dosyasında değerlendirilmemiştir. Oysa Artvin İl Merkezi ile ilgili geçtiğimiz yıllarda KTÜ Heyelan Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından ön çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmada bazı binalarda kolon kesilmesi, çatlaklar, kaymalar ve benzeri problemler tespit edilmiş ve yüksek heyelan afet riski görüldüğü için AFAD-KTÜ Ortaklığında “Artvin Şehir Merkezi Heyelan Islah Çalışması” adında bir proje başlatılmıştır. 1998 tarihli MTA raporunda da “…madencilik için yapılacak patlatmaların heyelanları tetiklemesi doğaldır” şeklinde bir uyarı da mevcuttur.
4. Projenin başta doğal yaşlı orman ekosistemi olmak üzere diğer doğal habitatlara, su varlıklarına, kalitesine ve döngülerine, sucul yaşama, yasa ve uluslararası sözleşmelerle koruma altındaki karasal yaban hayvanlarına ve nesli tükenmekte olan kuş ve bitkilere etkileri değerlendirilmemiştir. Ülkemizin en değerli doğal alanlarından biri olan Hatila Vadisi Milli Parkı'na olası etkileri de hiç dikkate alınmamıştır. İlgili Projenin iptal edilen ÇED dosyasında kazı, patlatma ve dolgu planlarında yeraltı su akiferleri, yapısı, beslediği baraj ve göletler ve su kaynaklarına etkisi gibi ÇED başvuru dosyasında değerlendirilmesi gereken temel konular bulunmamaktadır.
5. MAPEG’e sunulan İşletme Projesi ve İşletme Ruhsatında izin verilen alan İşletme Ruhsat Sahası ile ÇED dosyasında bulunan ÇED alanını uyuşmamaktadır. Madencilik faaliyeti 3213 sayılı maden kanununa göre bir bütündür ve madencilik faaliyetinin bir parçası olan teleferik hattı ve teleferik hattının ulaştığı Cevher Stok Alanı, Ruhsat alanının dışında yer almaktadır.
Usul ve Esas yönünden açıkça kanuna aykırılık gösteren ÇED raporu ve sürecine dair “ÇED Raporunun iptalini ve ÇED sürecinin sonlandırılmasını” talep ederiz.
Adı Soyadı:
T.C.:
İmza:
Artvin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü
Aşşağı Şehitlik Köyü No:1 08100 ARTVİN
Tel: 0466-212 13 69
E-posta: artvin@csb.gov.tr
