Restorasyon çalışmalarıyla 315 metrekarelik üç katlı yapı, Atatürk’ün çocukluk yıllarına tanıklık eden 1953 düzenine uygun biçimde yeniden düzenlendi. İç ve dış mekânda tüm ahşap imalatlar birebir yenilenerek elektrik tesisatı baştan sona değiştirildi, sandık odası ve hamam özgün hâline getirildi. Bahçedeki duvar ve zemin taş kaplamaları da elden geçirilerek yapıya tarihî dokusuna uygun görünüm kazandırıldı.
Ankara Cumhuriyet Müzesi, Edirne ve Kırşehir müzelerinin envanterine kayıtlı eserler Ankara Restorasyon ve Konservasyon Bölge Laboratuvarı’nda onarıldı. Toplamda 14 eser, 1 Cumhurbaşkanlığı Mührü replikası, 50 demirbaş eşya ve 1.005 kitap Selanik’e gönderildi.
Üç katlı yapının bodrumu “Evin Tarihçesi”, orta katı “Etnografik Sergi”, üst katı ise “Atatürk’ün Selanik Yılları” temasıyla kurgulandı. Müzede yer alacak obje ve belgeler arasında 1.878 tarihli tapu belgeleri, Ali Rıza Efendi’nin terekesi, Afet İnan’ın kroki çizimleri, Selanik Askeri Rüştiyesi’nin fotoğrafları ve Ressam Rahmi Pehlivanlı’nın Atatürk Evi tablosu bulunuyor.
ATATÜRK EVİ’NİN ÖYKÜSÜ
Selanik Atatürk Evi ile ilgili en eski kayıt Eylül 1875 tarihli Koca Kasım Paşa Mahallesi yoklama defterlerinde bulunmakta olup, inşa tarihi bilinmemektedir. Ev, 1878 yılı başlarında Ali Rıza Efendi ve Zübeyde Hanım’ın mülkiyetine geçmiştir. Atatürk bu evde doğmuş, çocukluğunu geçirmiş, Manastır ve İstanbul’daki askeri öğrencilik dönemlerinde okul tatillerinde gelmiş, vazifesi nedeniyle, genç bir subay olarak Selanik’e tekrar döndüğünde bir süre yaşamıştır. 1912’de Selanik’in elden çıkmasıyla ailesi Selanik’i ve evi terk etmiştir.
Cumhuriyet’in 10. yıldönümünde, Selanik Belediyesi, Türk-Yunan dostluğunun bir göstergesi ve Balkan Konferansı’nın anısına, evin çift kanatlı sokak kapısının sağ köşesine, Atatürk’ün bu evde doğduğunu yazan mermer bir plaka yerleştirilmesi ve plakaya Yunancanın yanısıra, Türkçe ve Fransızca tercümelerinin de konulması kararını almıştır. Selanik Belediyesi aynı yıl evi satın alarak Atatürk’e hediye etmeyi kararlaştırmış ise de sürecin uzaması nedeniyle, ev mülk sahibinden ancak 1936 yılında satın alınabilmiş ve anahtarı 19 Şubat 1937 tarihinde Selanik Başkonsolosluğu’na teslim edilmiştir. Evin yenilenmesi ve müze olarak kullanılması için 1940’da başlatılan çalışmalar, dönemin şartları nedeniyle 1950 yılında sonuçlandırılabilmiştir. Bilahare tefriş çalışmalarının tamamlanmasıyla, 10 Kasım 1953 tarihinde ziyarete açılmıştır.
Atatürk Evi, 1978 yılında Selanik’te meydana gelen depremde hasar alınca sağlamlaştırma ve çatlakları kapatma amaçlı büyük onarım geçirmiştir. 2012-2013 yıllarında ise restore edilerek, teşhir-tanzim projesiyle yeniden düzenlenmiştir. Restorasyon çalışmaları öncesinde, 2011 yılında, Modern Anıtlar Merkezi Kurulu tarafından “koruma altına alınmış eser” olarak tescil edilmiştir.
Evde görülen yıpranmalar ve daha farklı teşhir-tanzim ihtiyacı kapsamında Aralık 2024’te restorasyon çalışmalarına başlandı.
ZİYARETÇİ SAYISINDA BÜYÜK ARTIŞ
2010'da yaklaşık 17.000 kişiyle sınırlı olan ziyaretçi sayısı, pandemi öncesi dönemde yıllık ortalama 120.000 kişiye ulaşarak büyük bir ilginin habercisi oldu. Ancak asıl artış, 2022'de 81.000'e, 2023'te ise adeta bir sel olup akan 285.000 ziyaretçiyle kendini gösterdi. Bu ilgi öyle bir noktaya vardı ki, evin restorasyon için kapılarını kapattığı 4 Aralık 2024 tarihine kadar, toplam ziyaretçi sayısı 490.000'i buldu. Bu rakamlar, sadece bir müzenin değil, Türk milletinin Atatürk'e ve temsil ettiği değerlere duyulan özleminin sayılarla ifadesiydi.
ZİYARET SAATLERİ
Atatürk Evi, pazartesi günleri dışında Türkiye’deki ve Yunanistan'daki resmi ve dini bayram tatilleri dahil, haftanın diğer günleri 10.00-17.00 saatleri arasında ziyarete açık olacak.
Kaynak: Türkiye Selanik Başkonsolosluğu
