Alfred Wegener Enstitüsü, Helmholtz Kutup ve Denizcilik Araştırmaları Merkezi (AWI) araştırmacıları sürekli don halinde bulunan buz tabakasından iklim verilerinin deşifre edilebilmesi için buzul araştırmalarında kullanılan jeokimyasal bir yöntemi başarıyla uygulayarak Rusya’nın Lena Nehri’ndeki kış sıcaklıklarının gelişimini gösterdi. Çalışma sonuçlarına göre, Sibirya’da sürekli don halindeki toprakların bulunduğu bölgelerde kış sıcaklıkları yedi bin yıldır artıyor.

Araştırmacılara göre bu durum dünyanın güneşe göre konumunun değişmesinden; bir başka deyimle, sıcaklıkların yükselmesine yol açan, kıştan kışa artış gösteren güneş radyasyonu süresinin ve yoğunluğunun artmasından kaynaklanıyor ve endüstriyelleşme ile başlayan sera gazı salınımı ile giderek daha ciddi bir hal alıyor. Rusya’nın Lena Nehri deltasında buzul yok. Antarktika ve Grönland’dan farklı olarak Sibirya tundrasında buz yerin üstünde değil, yerin altında buz kamaları şeklinde oluşuyor.

AWI araştırmacısı ve çalışmanın başyazarı Dr. Hanno Meyer, “Buz kamaları sürekli don halinde bulunan bölgelerin tipik bir özelliğidir. Donmuş toprak çok soğuk kış koşullarında büzülüp çatlar. İlkbaharda eriyen kar suyu bu çatlakları doldurur. Yer ısısı yaklaşık eksi on derece olduğundan su anında donar. Bu süreç art arda birkaç kış tekrar ederse on yıllar ve yüzyıllar içinde dev bir kama şeklinde bir buz kütlesi meydana gelir” dedi.

Derinliği kırk metre, genişliği altı metreyi bulan Sibirya buz kamaları Antarktik buzulları kadar etkileyici görünüme sahip olmayabilir. Öte yandan, bazıları yüz bin yıldan yaşlı olan buz kamaları iklim bilgisini hemen hemen aynı şekilde depolar. Böylelikle bilim insanları buzul araştırması yöntemlerini kullanarak buz kamaları üzerinde araştırmalar yapabilir.

AWI araştırmacısı ve çalışmanın eşyazarlarından Dr. Thomas Opel, “Kar suyu tek bir kış boyunca yağan kardan gelir. Dolayısıyla, bu su buz çatlaklarında donduğunda, ilgili yılın kışına ait sıcaklık bilgisi de korunmuş olur. Buzda depolanan sıcaklık bilgisine erişmek için oksijen izotop analizini ilk defa başarıyla uygulayarak son yedi bin yılın iklim eğrisini derlediğimizde, Lena Nehri deltasında kışların yedi bin yıldır giderek ısındığını ortaya koyduk” dedi. Araştırmacılar bir sonraki aşamada kuzey kutup bölgesinde kış sıcaklıklarındaki artışa işaret eden belirteçlerin dünyanın başka yerlerindeki sürekli don halinde olan bölgelerde de bulunup bulunmadığını belirlemeye çalışacak.  

Kaynak: Reporting Climate Science